در شرایطی که پیشبینی میشود دولت آینده آمریکا مواضع سختی در قبال چین اتخاذ کند، علیاکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بینالملل، اعلام کرد بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، تاثیری بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی به ویژه روابط تهران و پکن نخواهد داشت.
ولایتی که زمانی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی بود، در دیدار با زونگ پیوو، سفیر چین در ایران گفت: «بیتردید توسعه روابط ایران، چین و روسیه در زمینههای مختلف و از جمله در قالب شانگهای و بریکس، اثرات ماندگار و مهمی خواهد داشت.»
گروه بریکس یا اقتصادهای نوظهور که اکنون چین و روسیه بر آن مسلط هستند، سال ۱۳۸۹ با مشارکت برزیل، روسیه، هند و چین در مسکو تاسیس شد و در سال ۱۳۹۰ آفریقای جنوبی نیز به این گروه ملحق شد.
بریکس با پیوستن جمهوری اسلامی از دی ماه ۱۴۰۲ به این گروه موافقت کرد.
سازمان همکاری شانگهای نیز که در سال ۲۰۰۱ به وسیله روسیه و چین تشکیل شد، شامل ۹ عضو از جمله ازبکستان، بلاروس، پاکستان، تاجیکستان، جمهوری اسلامی، قرقیزستان، قزاقستان و هند است.
مقامهای جمهوری اسلامی امیدوارند در چارچوب عضویت در این دو سازمان بتوانند با تحریمهای غرب مقابله کنند، اما مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، در نشست اخیر بریکس اذعان کرد این نهاد بیشتر یک «باشگاه گفتوگو» است.
او از این که عضویت جمهوری اسلامی در این سازمانها هنوز نتوانسته به اقدامات عملی برای مقابله با تحریمهای آمریکا منجر شود، انتقاد کرد.
ولایتی اما در ادامه صحبتهای خود درباره روابط چین و جمهوری اسلامی گفت: «توسعه روابط ایران، چین و روسیه در زمینههای مختلف و از جمله در قالب شانگهای و بریکس نیز اثرات ماندگار و مهمی خواهد داشت.»
از سوی دیگر چهرههایی که دونالد ترامپ به عنوان اعضای دولت آینده خود انتخاب کرده است، منتقد سرسخت چین هستند.
به عنوان نمونه، جان رتکلیف، مدیر پیشین اطلاعات ملی آمریکا که ترامپ، رییسجمهوری منتخب آمریکا، او را برای ریاست سازمان سیآیای نامزد کرده، چین را تهدید اصلی برای منافع آمریکا و جهان آزاد میداند.
او بارها هشدار داده که چین قصد دارد بر آمریکا و سایر کشورهای جهان از نظر اقتصادی، نظامی و فنآوری تسلط یابد.
رتکلیف در یادداشتی در روزنامه وال استریت ژورنال نوشت که بسیاری از شرکتهای چینی پوششی برای فعالیتهای دولت این کشور هستند.
تاکید ولایتی بر ثابت ماندن سیاست خارجی جمهوری اسلامی در شرایطی است که پیش از این عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و محمدجواد ظریف، معاون پزشکیان، خواستار تغییر سیاست خارجی آمریکا در دوران ترامپ شدهاند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، خطاب به مقامهای آمریکا گفته است به جای فشار حداکثری، «عقلانیت حداکثری» را آزمایش کنند.
عراقچی همچنین روز ۲۴ آبان پس از گفتوگو با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت تهران مایل است «بر اساس منافع ملی و حقوق مسلم خود مذاکره کند، اما حاضر نیست تحت فشار و ارعاب مذاکره کند».
روز شنبه ۲۶ آبان، فایننشال تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش داد رییسجمهوری منتخب آمریکا، سیاست فشار حداکثری خود را علیه جمهوری اسلامی، با هدف وادار کردن تهران به مذاکره درباره برنامه هستهای و تغییر سیاستهای منطقهای خود، احیا خواهد کرد.
ترامپ در دوره پیشین ریاستجمهوری خود، توافق هستهای قدرتهای جهانی با ایران (برجام) را کنار گذاشت و در چارچوب کارزار فشار حداکثری، تحریمهای بسیاری علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.
در پاسخ به این سیاست، تهران فعالیتهای هستهای خود را افزایش داد. اکنون میزان غنیسازی اورانیوم در ایران نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت تسلیحات اتمی است و برخی مقامات جمهوری اسلامی، خواستار دستیابی تهران به سلاح اتمی هستند.
احمد نادری، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی، به تازگی با تاکید بر ضرورت «تغییر دکترین هستهای» حکومت ایران، اذعان کرد برنامه هستهای جمهوری اسلامی نتوانسته است از نظر امنیتی «هیچ» دستاوردی داشته باشد.
او همچنین «آزمایش بمب اتم» از سوی جمهوری اسلامی را تنها راه «برقراری تعادل در منطقه» دانست.