اخترشناسان به تازگی سیاه‌چاله‌ای را مشاهده کرده‌اند که برخلاف باور معمول، شاید بدون انفجار عظیم ابرنواختری شکل گرفته باشد. این سیاهچاله که در منظومه سه‌گانه «سیگنی-وی۴۰۴» در فاصله حدود ۷هزار و ۸۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد، به طور گرانشی با دو ستاره معمولی مرتبط است.
به طور معمول، سیاهچالهها در نتیجه انفجار ستاره‌ای عظیم و در حال مرگ به نام ابرنواختر ایجاد می‌شوند، اما محققان اکنون دریافته‌اند که این سیاهچاله احتمالا بدون آن‌که انفجاری رخ دهد از فروپاشی هسته‌ای ستاره‌ای بزرگ شکل گرفته است.
منظومه سه‌گانه‌ای با سیاهچاله و دو ستاره
به گزارش رویترز، این سیاهچاله نخستین بار در سال ۱۹۹۲ کشف شد و تا پیش از این تصور می‌شد که تنها با یک ستاره در منظومه دوتایی مرتبط است، اما داده‌های جدید تلسکوپ فضایی گایا نشان داد که این سیاهچاله نادر دارای دو همراه است.
سیاهچالهها قبلا در حال چرخش با یک ستاره دیگر یا یک سیاهچاله دیگر در سیستم‌های دوتایی دیده شده‌اند. اما این اولین نمونه شناخته شده از یک سیستم سه گانه با یک سیاهچاله و دو ستاره است.
یکی از این ستاره‌ها، با جرمی حدود هفت‌دهم جرم خورشید، در فاصله‌ای نزدیک به سیاهچاله قرار دارد و هر ۶/۵ روز یک‌بار به دور آن می‌چرخد.
سیاهچاله در حال مکیدن مواد از این ستاره است که در مرحله «غول سرخ» قرار دارد.
ستاره دوم تازه کشف شده، با جرمی معادل ۱/۲ برابر خورشید، در فاصله‌ای بسیار دورتر قرار گرفته و هر ۷۰ هزار سال یک‌بار به دور سیاهچاله و ستاره نزدیک آن می‌چرخد.
فرضیه فروپاشی آرام
به گفته اخترشناسان احتمالا دلیل شکل‌گیری آرام این سیاهچاله، ماهیت پایدار این منظومه سه‌گانه است؛ اگر سیاهچاله از انفجار عظیم ستاره اولیه به‌وجود می‌آمد، انرژی و شوک ناشی از آن انفجار احتمالا موجب پراکندگی و از هم پاشیدگی این منظومه سه‌گانه می‌شد و امکان پایداری گرانشی این سه عضو در کنار یکدیگر وجود نداشت.
به گفته کوین برج، ستاره‌شناس موسسه فن‌آوری ماساچوست و نویسنده اصلی این تحقیق، این نوع فروپاشی که به «ابرنواختر ناکام» معروف است، زمانی رخ می‌دهد که فروپاشی گرانشی بسیار سریع‌تر از امکان انفجار عمل می‌کند و به جای انفجار، یک فروپاشی ناگهانی ولی بدون خروج ماده رخ می‌دهد.
تکامل سه‌گانه‌ها و سیستم‌های دوتایی
محققان برآورد می‌کنند که اعضای این منظومه سه‌گانه حدود چهار میلیارد سال پیش به عنوان ستاره‌های معمولی شکل گرفتند.
به گفته کریم البدری، ستاره‌شناس و یکی از نویسندگان مقاله از موسسه کلتک، این کشف نشان می‌دهد که برخی سیاهچالهها بدون جهش اولیه به‌وجود می‌آیند و یک فروپاشی آرام را تجربه می‌کنند.
با توجه به این‌که سیاهچاله در حال بلعیدن همسایه نزدیک‌تر خود است، این منظومه سه‌گانه برای همیشه به همین شکل باقی نخواهد ماند.
این احتمال وجود دارد که برخی سیستم‌های دوتایی که از یک سیاهچاله و یک ستاره معمولی تشکیل شده‌اند، در ابتدا به صورت سه‌گانه شکل گرفته باشند و پس از مصرف یکی از همتایان، به دوتایی تبدیل شده باشند.